Czym jest peszel i do czego służy
Peszel to elastyczna rura ochronna stosowana w instalacjach elektrycznych. Służy on do zabezpieczania przewodów przed uszkodzeniami mechanicznymi. Wykonany jest zazwyczaj z tworzywa sztucznego, najczęściej polietylenu lub PVC. Jego karbowana budowa zapewnia dużą giętkość. Peszle mają średnicę wewnętrzną od 16 do 63 mm. Stosuje się je zarówno w instalacjach podtynkowych, jak i natynkowych. Chronią one kable przed wilgocią, kurzem i gryzoniami. Instalatorzy cenią je za łatwość montażu i możliwość szybkiej wymiany przewodów.
Rury typu peszel występują w różnych wariantach. Najpopularniejsze są peszle lekkie i średnio ciężkie. Te pierwsze stosuje się w ścianach i sufitach podwieszanych. Drugie sprawdzają się w posadzkach i ścianach nośnych. Istnieją też peszle ciężkie do zastosowań przemysłowych. Wybór odpowiedniego typu zależy od warunków, w jakich będzie pracował. Ważna jest też odporność na zgniatanie, mierzona w newtonach. Im wyższa wartość, tym peszel jest wytrzymalszy.
Przy doborze peszla należy uwzględnić kilka czynników. Kluczowa jest średnica wewnętrzna, która musi pomieścić planowane okablowanie. Ważna jest też odporność temperaturowa, zwłaszcza w przypadku instalacji zewnętrznych. Niektóre peszle mają specjalne właściwości, jak samogasnące lub bezhalogenowe. Te ostatnie nie wydzielają toksycznych gazów podczas pożaru. Warto też zwrócić uwagę na kolor peszla – niebieski stosuje się do instalacji elektrycznych, a pomarańczowy do teletechnicznych.
Montaż peszla jest stosunkowo prosty. Najpierw należy przyciąć go na odpowiednią długość ostrym nożem. Następnie wprowadza się do niego przewody za pomocą pilota lub sprężyny. Peszle mocuje się do podłoża za pomocą uchwytów lub obejm. W miejscach łączenia stosuje się specjalne złączki zapewniające szczelność. Przy przejściach przez ściany warto zastosować tuleje ochronne. Prawidłowo zamontowany peszel zapewnia długoletnią ochronę instalacji elektrycznej.
Rodzaje peszli i ich zastosowania
Istnieje kilka głównych rodzajów peszli, różniących się właściwościami i przeznaczeniem. Peszle lekkie to najpopularniejszy wariant do typowych instalacji domowych. Mają one niską odporność na zgniatanie, zwykle do 320N. Stosuje się je w ścianach działowych i sufitach podwieszanych. Peszle średnio ciężkie są bardziej wytrzymałe, z odpornością 750N. Sprawdzają się w posadzkach i ścianach nośnych. Do zastosowań przemysłowych używa się peszli ciężkich o odporności powyżej 1250N.
Peszel niepalny marki Onnline to specjalistyczny produkt o podwyższonej odporności na ogień. Stosuje się go w miejscach o zwiększonym ryzyku pożarowym, jak kotłownie czy garaże. Peszle bezhalogenowe nie wydzielają toksycznych gazów podczas spalania. Są one zalecane w obiektach użyteczności publicznej. Istnieją też peszle z dodatkową osłoną UV, przeznaczone do instalacji zewnętrznych. Zabezpieczają one przewody przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych.
Wybór odpowiedniego rodzaju peszla zależy od konkretnego zastosowania. Do typowych instalacji domowych wystarczą peszle lekkie lub średnio ciężkie. W pomieszczeniach wilgotnych warto zastosować peszle o podwyższonej szczelności. Dla instalacji przemysłowych najlepsze będą peszle ciężkie o dużej odporności mechanicznej. W obiektach zagrożonych pożarem sprawdzą się peszle niepalne i bezhalogenowe. Do instalacji zewnętrznych należy wybrać peszle odporne na UV i szeroki zakres temperatur.
Rury giętkie karbowane typu peszel występują w różnych kolorach. Niebieski stosuje się do instalacji elektrycznych, a pomarańczowy do teletechnicznych. Czerwony oznacza instalacje pożarowe, a zielony – instalacje antenowe. Czarny kolor jest uniwersalny i może być stosowany do różnych celów. Niektórzy producenci oferują też peszle w innych kolorach, jak biały czy szary. Odpowiedni dobór kolorów ułatwia identyfikację poszczególnych instalacji.
Jak prawidłowo dobrać średnicę peszla
Dobór odpowiedniej średnicy peszla jest kluczowy dla prawidłowego działania instalacji. Zbyt mała średnica utrudni wprowadzenie przewodów i może je uszkodzić. Zbyt duża spowoduje niepotrzebne zwiększenie kosztów. Podstawową zasadą jest, aby średnica wewnętrzna peszla była co najmniej 1,5 raza większa od średnicy wprowadzanych przewodów. Dla pojedynczego kabla 1,5 mm² wystarczy peszel o średnicy 16 mm. Dla trzech takich przewodów potrzebny będzie już peszel 20 mm.
Przy doborze średnicy należy uwzględnić nie tylko liczbę, ale i rodzaj przewodów. Kable sztywne wymagają większej przestrzeni niż giętkie. Warto też pomyśleć o ewentualnej rozbudowie instalacji w przyszłości. Lepiej wybrać nieco większy peszel, niż później borykać się z brakiem miejsca. Dla instalacji mieszkaniowych najczęściej stosuje się peszle o średnicach 16, 20 i 25 mm. W obiektach przemysłowych popularne są też większe rozmiary, do 63 mm włącznie.
Istnieją specjalne tabele ułatwiające dobór średnicy peszla. Uwzględniają one liczbę i przekrój przewodów oraz rodzaj instalacji. Warto z nich korzystać, zwłaszcza przy bardziej skomplikowanych instalacjach. Niektórzy producenci oferują też własne kalkulatory online. Pozwalają one szybko dobrać odpowiedni peszel do konkretnych potrzeb. Przy wyborze warto też zwrócić uwagę na grubość ścianki peszla. Im jest ona większa, tym lepsza ochrona mechaniczna dla przewodów.
Prawidłowy dobór średnicy peszla ma wpływ nie tylko na ochronę przewodów. Ułatwia też ich ewentualną wymianę w przyszłości. Zbyt ciasny peszel może utrudnić lub uniemożliwić taką operację. Z kolei zbyt luźne ułożenie przewodów w peszlu może powodować ich przesuwanie się i tarcie o ścianki. Dlatego warto poświęcić chwilę na dokładne obliczenia i dobrać optymalną średnicę. Zapewni to długotrwałe i bezproblemowe działanie instalacji elektrycznej.
Montaż i konserwacja peszli
Montaż peszli jest stosunkowo prostym zadaniem, ale wymaga przestrzegania kilku zasad. Przede wszystkim należy unikać zaginania peszla pod zbyt ostrym kątem. Może to spowodować jego załamanie i utrudnić wprowadzenie przewodów. Minimalny promień gięcia zależy od średnicy peszla i zwykle wynosi 3-5 krotność tej średnicy. Przy cięciu peszla należy używać ostrych narzędzi, aby uniknąć zadziorów. Warto też pamiętać o pozostawieniu zapasu długości na ewentualne korekty.
Wprowadzanie przewodów do peszla ułatwia specjalny pilot lub sprężyna. Przed tą operacją warto nasmarować przewody talkiem technicznym. Zmniejszy to tarcie i ułatwi ich przesuwanie. Peszle mocuje się do podłoża za pomocą uchwytów lub obejm. Należy je rozmieszczać w odstępach nie większych niż 50 cm. W miejscach łączenia peszli stosuje się specjalne złączki zapewniające szczelność. Przy przejściach przez ściany warto użyć tulei ochronnych.
Konserwacja peszli ogranicza się głównie do okresowych przeglądów. Należy sprawdzać, czy nie pojawiły się uszkodzenia mechaniczne lub pęknięcia. Ważne jest też kontrolowanie szczelności połączeń, zwłaszcza w wilgotnych pomieszczeniach. W razie potrzeby można oczyścić peszle z kurzu za pomocą sprężonego powietrza. Nie należy stosować do tego celu wody ani rozpuszczalników. Mogłyby one dostać się do wnętrza i uszkodzić przewody.
W przypadku konieczności wymiany przewodów w istniejącej instalacji, peszle znacznie ułatwiają to zadanie. Wystarczy odłączyć stare przewody i wprowadzić nowe, korzystając z pilota. Jeśli peszel uległ uszkodzeniu, można go wymienić bez naruszania ścian. Wystarczy przeciąć go wzdłużnie, wyjąć przewody i założyć nowy peszel. Dzięki temu modernizacja instalacji elektrycznej jest szybsza i tańsza niż w przypadku przewodów ułożonych bezpośrednio w tynku.
